منتظران ظهور

وظیفه انسان در برابرشرور بنابرنظر ایت الله مصباح
از حیث نظری :فلسفه آفرینش انسان :اختیار _انتخاب_ انتخاب آگاهانه
برای اینکه انسان بعنوان موجود انتخابگر بتواند مظهر انتخاب الهی شود یعنی اینکه در عرصه های مختلف به مراتب مختلفی از کمال اختیاری برسد؛باید در عالمی آفریده شود که طبیعت آن اقتضای تغییرات مختلف را داشته باشد.یعنی زمینه انتخاب اگاهانه با تحقق انتخاب بین دو راه صعود وسقوط ,خیروشر , مطلوب ونا مطلوب وجود داشته باشد
از حیث عملی : ضرورت ونیاز به دین
مقدمه اول : خداوند حکیم است وانسان را آفریده تا به کمال حقیقی برساند
مقدمه دوم :برای رسیدن به سعادت وکمال وزندگی درست راههای عادی شناخت (عقل , حس , تجربه) لازمند ولی کافی نیستند
مثلا برای دانستن رابطه بین انسان وجهان آخرت , زندگی پس از مرگ و….
وهمچنین گاهی اموری در ظاهر نا مطلوب اند وشر محسوب می شوند ولی زمینه کمالات بعدی را فراهم می آورندعقل توان درک آنها را ندارد مثلا برای مردمی که دراثر دلبستگی به لذات دنیایی به مرحله حیوانیت تنزل کردند؛ ارسال پیامبران ونزول بلا موجب می شودتا مردم متوجه شوند ورفع ان را درخواست کنند تا زمینه پذیرش دعوت انبیاء ورشد وتکامل شان فراهم شود.
نتیجه :حکمت خداوند اقتضاء می کند راه فراعادی در اختیار بشر قراربگیرد که همان وحی ونیاز به دین است تا با تایید حکم عقل ونشان دادن راه سعادت , راه تکامل را تشخیص بدهند.
وظیفه عملی مادر برابر خداوند
رسیدن به تکامل_راه رسیدن به تکامل _عبادت وبندگی کردن
لوازم بندگی:انجام واجبات وترک محرمات
مشکل ترین صحنه عبودیت_ رضایت به تقدیرات الهی یعنی از یک سو انجام تکلیف واز سوی دیگر رضایت قلبی به مقدرات الهی ؛ البته مراتب کمال نفس وظرفیتهای آن در انسانها متفاوت است؛ البته روح انسانها تدریجا با رشد قوای عقلی رشد گسترش می یابد تا انجا که با ایمان به آخرت وحیات ابدی خود , مرتبه کمال نفس را عالی تر وظرفیت بیشتری برای تحمل درد ورنج ها در جهت نجات از عذاب ابدی ونائل شدن به نعمت های بهشتی فراهم می کند.
وظیفه عملی ما در برابر نعمت های الهی
( نعمت های این عالم همه عطایای الهی اند ؛ چه در جسم وروح فرد , چه در خانواده اش , چه در محیط زندگی اش وچه در کل نظام هستی )
وظیفه بندگی اقتضاء می کند: 1-تصرف در نعمتهابه اذن الهی برای رسیدن به تکامل وسعادت
2- استفاده مطلوب از نعمتهای الهی وهم تلاش برای رشد انها
3- شناخت درست نعمت وحفظ اصل نعمت و بجا آوردن شکر آن
4-مانع پیدایش عوامل شر وفساد وبیماری سخت وشیوع وگسترش آن
واکنش های متفاوت انسانها در برابربلاهای هشدار دهنده:
1-درگروهی باعث زمینه سازی برای تقرب وتکامل وباز گشتشان به سوی خدا
2-در گروهی باعث لجاجت ودوری از خدا
3- گروهی نه تنها خودشان گمراهند بلکه باعث گمراهی وبدبختی دیگران هم می شوند.
تکالیف ما در شرایط وموقعیت های متفاوت:
1-در عمل شخصی مان هیچ وقت تحت تاثیر احساسات وعواطف باز دارنده قرار نگیریم
2-حفظ نعمت ها برای خود ودیگران
3- جلوگیری از فساد ها در شهر وخانواده وجامعه
4- عاقلانه وبه دور از افراط ووتفریط ووسواس های جاهلانه
5- رضایت به تقدیر الهی به اینکه اراده حکیمانه الهی به انهاتعلق گرفته تا زمینه درک فیوضات بیشتر ورسیدن به مراتب بالاتری از کمال ورحمت وقرب الهی فراهم شود.
6- آسان شدن رضایت به تقدیرالهی با دعا وتوکل وتضرع به درگاه الهی وتوسل به اولیای خدا
پرسش وپاسخ
سوال 1- باتوجه اختلاف مردم دراستفاده از عقل ودسترسی به وحی , چگونه می توانند شناخت صحیحی نسبت به همه وظایف عقلی وتکالیف شرعی پیدا کنند؟عقلا برای این کار روشی دارند غیر متخصصین به متخصصین مراجعه کنند , در امور اجتماعی وسیاسی هم فرمان ولی امر حجت است.
سوال2- آیا حکمت تشریع ودستورهای شرعی فقط تامین خیرات ومصالح است یاممکن است حکمت دیگری هم در کار باشد؟اصل اینکه واجبات برای تامین مصالح واقعی ومنهیات بری اجتناب از مفاسد واقعی است ولی ممکن مصلحت دیگری در کارباشد مثلا منظور امادگی شخص برای عمل کردن به هر دستور سختی آزموده شود.
سوال3- آیا ممکن است پیامبر در تفسیر وحی ودرک مقصود واقعی آن اشتباه کند؟اشتباه در فهم وحی به این معنا که خدا بخواهد چیزی را به پیامبر بفهماند واو غیر از آن را استنباط کند , امکان ندارد, وپیغمبرمصون از چنین اشتباهی است.
سوال 4-درمواردی که انسانها براثر دوری از پیامبران ونبودمدارک کافی , از شناخت احکام واقعی باز می مانند وطبعا از مصالح عمل به انها محروم وبلکه متضرر می شوند, ایا این شرور وضررها جبران ناپذیر است؟ در اینجا به چند مطلب باید توجه کرد:
اول :درست که خدای متعال برای هدایت انسانها به اعطای عقل اکتفا نکرده وراه گسترده تری_ راه وحی وبیانات پیامبران(علیهم السلام)_ بران افزوده است.اما همانگونه که استفاده از عقل شرایطی دارد, بهره مندی از هدایت وحیانی هم شرایطی دارد که بعضی از انها باید با اختیار فراهم شود.
دوم :خوداین جهل وسیله ای برای امتحان وانتخاب جدیدی که به نوبه خود زمینه تکامل بیشتری را فراهم می کند؛ در واقع ندانستن , مقدمه برای امتحان دیگری می شود که آیا برای شناخت های لازم, تلاش کافی را انجام می دهد که عمل به ان موجب ثواب های فراوان می گردد.
سوم :اگر کسانی برای کشف حقیقت به اندازه لازم تلاش کردند وبه دلایلی موفق نشدند, همین تلاش انان عبادتی با اجر فراوان است که محرومیت از مصالح تکلیف را جبران می کند.
سوال5-ایا شرور ومشکلاتی که براثر نافرمانی گروهی دامن گیر بقیه افراد جامعه می شود , جبران پذیرند یانه؟
اولا خدای متعال برای کسی که مورد ظلم قرار گرفته , حق دفاع وقصاص قائل شده است تا ضرر وارد شده جبران گردد, واگر موفق نشد که حقش را بگیرد , خداوند از فضل وکرم خویش در دنیا واخرت جبران می کند؛ثانیا همین ظلم زمینه تکامل جدیدی را برای شخص مظلوم فراهم می کند که قبلا فراهم نبودیعنی موضوع جدیدی برای تکالیف تازه وامتحانات وانتخاب های دیگر پدید می اورد:آیا از حقش دفاع می کند یانه؟ایا به زبان خوش نصیحت وامر به معروف ونهی از منکر می کند یانه؟
ودیگر انکه شرور زمینه ازمایش های فراوانی برای گمراهشدگان ودیگران فراهم می کن ؛ ابواب وسیعی از رحمت الهی را به روی کسانی که به تکلیف خود عمل کنند می گشاید؛ البته هیچ امر غیر اختیاری موجب مواخذه ومجازات نخواهدشد.
سوال6-ایا ممکن است بعضی از این شرور لااقل برای برخی افراد نوعی عذاب ومجازات وبرای بعضی دیگر نعمت وبرای برخی صرفا وسیله ازمایش باشد؟بله ممکن است اولا یک پدیده برای کسی یا گروهی فقط امتحان باشد, لیکن همین کار برای کسانی وسیله تنبیه باشد تا بیدار شوند, ونیز ممکن است برای کسانی موجب تخفیف عذاب وتکفیر سیئات وتطهیر از الودگی های گناهان باشد.
سوال7-آیا ممکن است پدیده خاص برای یک نفر , هم موجب لذت باشدهم موجب رنج, یا نه؟مراتبی از کمال برای روح انسان وجود دارد که در معارف دینی به عنوان مراتب ایمان وعناوینی مانند ان معرفی شده است به طوری که که ممکن است در زمان واحد در مورد پدیده واحدی انواعی ا ز احساس لذت ورضایت, ومتقابلا اضداد انها ع برای انسان حاصل شود مثلا ممکن است کسی به ذات الریه مبتلا شود تنگی نفس وسینه درد داشته باشدودر همین حال , توجه داشته باشد به اینکه وظیفه داشته نزد دکتربرود ودارو مصرف کند واین کار را انجام داده است وپاداش اطاعت خدا را خواهد داشت, وبعد توجه به اینکه تحمل این درد ورنج ها موجب امرزیدن گناهانش وموجب نیل به درجات بهشتی , وبالاخره موجب رضایت خدا می شود.چنین کسی در یک لحظه در عین رنج بردن از درد وبیماری , انواعی از لذت ها را برحسب مراتب ایمان ومعرفت وتوجه به مقام ربوبی خواهد داشت.
خلاصه ای از کتاب زیبایی شرور از ایت الله مصباح یزدی