شبهه نسبت دادن وعده آب و برق مجانی به امام خمینی (ره)
این شبهه سالهاست مطرح میشود و به طور خلاصه مدعی است که امام خمینی (ره) وعده داده بود پس از انقلاب، آب و برق مجانی خواهد شد، و امروز این وعده عملی نشده و دروغ بوده است. در ادامه، بررسی تاریخی و تحلیلی این موضوع:
اصل ماجرا چیست؟
امام خمینی (ره) در ۱۲ اسفند ۱۳۵۷ (چند روز پس از پیروزی انقلاب)، در سخنرانی در مدرسه فیضیه قم چنین فرمودند:
«ما برای طبقه مستضعف، برای طبقهای که از اول محروم بودند، این انقلاب را کردیم. ما اسلام را برای محرومین میخواهیم… اینها باید زندگیشان یک زندگی انسانی باشد. آب و برق را برای مستضعفین مجاناً میکنیم.»
نکات مهم این سخن:
1. امام نفرمودند “برای همه مردم” آب و برق مجانی میشود.
2. صراحتاً تاکید بر مستضعفین و طبقه محروم دارد.
3. وعده «آب و برق مجانی» یک سیاست حمایتی برای قشر خاصی بوده، نه شعار سراسری برای همه مردم.
آیا این وعده عملی شد؟
تا حدودی بله. در سالهای اول انقلاب، بهویژه در دوران جنگ تحمیلی، دولت جمهوری اسلامی یارانههای گستردهای برای خدمات عمومی از جمله آب، برق، گاز، نان و سوخت دربسیاری از مناطق محروم نظر گرفت .
تعرفه آب و برق برای اقشار کمدرآمد یا رایگان یا بسیار پایین بود.
دولت تا دههها یارانههای سنگینی بر این خدمات میداد که عملاً باعث میشد مردم هزینه واقعی آن را پرداخت نکنند.
حتی امروز هم:
طرحهایی مانند “پلهای کردن تعرفه برق” یا “مصرف رایگان برای کممصرفها” اجرا میشود.
بعضی دهکهای کمدرآمد در مناطق روستایی یا محروم عملاً خدماتی نزدیک به رایگان دارند.
آیا این جمله بهصورت تبلیغاتی گفته شد؟
نه. با توجه به جایگاه امام خمینی و نحوه بیان جمله، این وعدهای مشروط به عدالت اجتماعی و محدود به مستضعفین بود، نه وعدهای برای عوامفریبی. حتی برخی از مخالفان نیز اذعان دارند که این جمله از جنس وعدههای تبلیغاتی رایج نبود، بلکه برخاسته از نگاه امام به فقه اسلامی و مسئولیت حاکمیت نسبت به محرومان بود.
جمعبندی پاسخ:
امام خمینی (ره) گفتند: «آب و برق را برای مستضعفین مجاناً میکنیم»، نه برای همه مردم.
این وعده برای طبقات خاص و نیازمند بود، نه عموم جامعه.
تا حدود زیادی این سیاست از طریق یارانههای گسترده عملی شد.
طرحهای حمایت از کممصرفها و اقشار ضعیف تا امروز ادامه دارد.